Ο καθαρισμός των τραυμάτων και η εφαρμογή επαρκών επιδέσμων τραυμάτων με προσανατολισμό στις φάσεις αποτελούν σημαντική γραμμή άμυνας κατά των λοιμώξεων της χειρουργικής περιοχής (SSI), μιας σοβαρής επιπλοκής που επηρεάζει εκατομμύρια ασθενείς κάθε χρόνο. Οι επίδεσμοι όχι μόνο λειτουργούν ως φυσικό φράγμα για την αποφυγή μόλυνσης του τραύματος, αλλά μπορούν επίσης να υποστηρίξουν ενεργά τη διαδικασία επούλωσης.
Είναι δύσκολο να βρεθεί κάτι πιο ζωτικό για την ανθρωπότητα από την επούλωση και την επικάλυψη ενός τραύματος – μια ιατρική τέχνη που χρονολογείται από την αρχαιότητα: Σε ένα από τα παλαιότερα ιατρικά κείμενα, μια πήλινη πλάκα που χρονολογείται από το 2200 π.Χ., η επίδεση τραυμάτων – «η κατασκευή των επιθεμάτων» – περιγράφεται ως μία από τις «τρεις χειρονομίες θεραπείας», μαζί με το πλύσιμο των τραυμάτων και την επίδεσή τους1. Οι πρόγονοί μας χρησιμοποιούσαν μείγματα λάσπης ή αργίλου, φυτών και βοτάνων για την προστασία των τραυμάτων και την απορρόφηση των εκκρίσεων. Το λάδι ήταν βασικό συστατικό αυτών των επιθεμάτων, εμποδίζοντάς τα να κολλήσουν στο τραύμα και επιβραδύνοντας την ανάπτυξη βακτηρίων. Τώρα, περισσότερες από τέσσερις χιλιετίες αργότερα, χρησιμοποιούμε πιο προηγμένα υλικά επιδέσμων, αλλά ο στόχος παραμένει ο ίδιος: η γρήγορη επούλωση των τραυμάτων, η αποφυγή μολύνσεων και, εάν εμφανιστούν, η διαχείρισή τους, ειδικά μετά από χειρουργική επέμβαση.
Ωστόσο, ακόμη και με τις μεγάλες προόδους στη σύγχρονη ιατρική, η πιο συχνή λοίμωξη που σχετίζεται με την υγειονομική περίθαλψη (HAI) παραμένει η χειρουργική λοιμώξη (SSI). Εκατομμύρια ασθενείς παγκοσμίως υποφέρουν κάθε χρόνο από SSI, η οποία απειλεί τη ζωή τους, προκαλεί μεγαλύτερη νοσηλεία, υψηλότερο κόστος και συμβάλλει στην εξάπλωση της αντοχής στα αντιβιοτικά. Οι λοιμώξεις των χειρουργικών τραυμάτων μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές βλάβες, εμποδίζοντας την επούλωση των τραυμάτων και οδηγώντας σε σημαντική θνησιμότητα και νοσηρότητα. Οι περισσότερες SSI προκαλούνται από βακτήρια της χλωρίδας του δέρματος που περιβάλλει την χειρουργική τομή, όπως ο Staphylococcus aureus, ο ανθεκτικός στη μεθικιλλίνη Staphylococcus aureus (MRSA) και η Pseudomonas aeruginosa. Επομένως, τα μετεγχειρητικά μέτρα, όπως η κατάλληλη επίδεση της χειρουργικής περιοχής, είναι ζωτικής σημασίας για την υποστήριξη της επούλωσης και την πρόληψη των SSI.
Επούλωση τραυμάτων: μια σύνθετη, πολυπαραγοντική διαδικασία
Όταν οι χειρουργοί κλείνουν χειρουργικές τομές, συνήθως εφαρμόζουν έναν αποστειρωμένο επίδεσμο. Αυτό το υλικό παρέχει ένα βακτηριακό φράγμα μέχρι να συμβεί φυσιολογική επαναεπιθηλιοποίηση. Ο επίδεσμος τραύματος συνήθως παραμένει στη θέση του για 24 έως 48 ώρες, εκτός εάν εμφανιστεί σημαντική αποστράγγιση ή αιμορραγία από το σημείο. Συνολικά, αυτή η πρώιμη μετεγχειρητική φάση είναι κρίσιμη για την επούλωση τραυμάτων, η οποία είναι μια εξαιρετικά ρυθμιζόμενη διαδικασία και απαιτεί τη στενή αλληλεπίδραση πολλών παραγόντων όπως οι κυτοκίνες, οι αυξητικοί παράγοντες, το αίμα και η εξωκυτταρική μήτρα για την αποκατάσταση του τραυματισμένου δέρματος.
Οι σύγχρονοι χειρουργικοί επίδεσμοι τραυμάτων αλληλεπιδρούν με τη διαδικασία επούλωσης
Με βάση τον τύπο του τραύματος, η επιλογή ενός επιδέσμου χειρουργικού σημείου με ιδανικά χαρακτηριστικά για προστασία από φραγμό αποτελεί προτεραιότητα για την αποφυγή Λοιμώξεων του Χειρουργικού Κρανίου. Ωστόσο, δεν υπάρχουν τυποποιημένες συστάσεις για τον καλύτερο τύπο μετεγχειρητικού επιδέσμου. Σήμερα, υπάρχουν περισσότεροι από 3000 τύποι επιδέσμων διαθέσιμοι στην αγορά, προσφέροντας στους χειρουργούς τη δυνατότητα να κάνουν την καλύτερη επιλογή επιδέσμου με βάση τον τύπο του τραύματος.
Επιπλέον, οι σύγχρονοι επίδεσμοι μπορούν να κάνουν πολύ περισσότερα από το να καλύπτουν απλώς την πληγή: Μπορούν επίσης να επηρεάσουν θετικά τη διαδικασία επούλωσης. Επομένως, πρέπει να πληρούν αρκετές προϋποθέσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν:
*προστασία από βακτηριακές λοιμώξεις
*είναι αποστειρωμένο, μη τοξικό και μη αλλεργικό
*παροχή και διατήρηση ενός υγρού περιβάλλοντος
*αφαίρεση υπερβολικού εξιδρώματος
*ενίσχυση της επιδερμικής μετανάστευσης, προαγωγή της αγγειογένεσης και της σύνθεσης συνδετικού ιστού
*επιτρέποντας την ανταλλαγή αερίων μεταξύ του τραύματος και του περιβάλλοντος
*διατήρηση κατάλληλης θερμοκρασίας ιστού για την υποστήριξη της ροής του αίματος
*αποφυγή κολλήματος στην πληγή και εύκολη αφαίρεση μετά την επούλωση
*παρέχει δράση καθαρισμού για την ενίσχυση της μετανάστευσης λευκοκυττάρων
*και ανακούφιση από τον πόνο.
Οι επίδεσμοι συνήθως κατασκευάζονται από συνθετικά πολυμερή και μπορούν να ταξινομηθούν σε παθητικά, διαδραστικά και βιοενεργά προϊόντα:
Τα παθητικά προϊόντα, όπως οι γάζες*, είναι ιδιαίτερα διαπερατά, μη αποφρακτικά και απλώς καλύπτουν το τραύμα.
Οι διαδραστικοί επίδεσμοι δημιουργούν ένα υγρό περιβάλλον, είναι ημι-αποφρακτικοί ή αποφρακτικοί και υποστηρίζουν ενεργά την επούλωση τραυμάτων. Σε αυτήν την κατηγορία ανήκουν οι επίδεσμοι μεμβρανών, αφρού, υδρογέλης, υδροκολλοειδών και αλγινικών. Οι επίδεσμοι από υδροενεργές ίνες κατασκευασμένοι από ίνες κυτταρίνης μειώνουν τον κίνδυνο διαβροχής παγιδεύοντας αποτελεσματικά το εξίδρωμα του τραύματος, τα υπολείμματα και τα βακτήρια. Οι διαφανείς επίδεσμοι με μεμβράνη πολυουρεθάνης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να επιτρέπουν την εύκολη παρακολούθηση των χειρουργικών τραυμάτων, προστατεύοντας παράλληλα τον φρέσκο επιθηλιακό ιστό από εξωτερικούς παράγοντες όπως μικρόβια και υγρό.
Οι βιοδραστικοί επίδεσμοι παράγονται από βιοσυμβατά και βιοδιασπώμενα υλικά όπως η βιοκυτταρίνη, τα οποία είναι σημαντικά για τη διαδικασία επούλωσης.
Τα αντιμικροβιακά επιθέματα τραυμάτων μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του βακτηριακού αποικισμού και στην ελαχιστοποίηση της συχνότητας εμφάνισης λοιμώξεων. Μερικές φορές περιλαμβάνονται επίσης αυξητικοί παράγοντες και ένζυμα για την υποστήριξη των διαδικασιών επιδιόρθωσης και την προώθηση της απομάκρυνσης νεκρωτικού ιστού, αντίστοιχα. Η μηχανική απομάκρυνση νεκρωτικού ιστού είναι επίσης ένα βασικό συστατικό της διαχείρισης τραυμάτων, καθώς επιτρέπει την απομάκρυνση υπολειμμάτων, απολίθωσης, γηρασμένων κυττάρων και βιοφίλμ, προετοιμάζοντας την κοίτη του τραύματος για επαναεπιθηλιοποίηση. Στην πραγματικότητα, η διατήρηση ενός τραύματος καθαρού και απαλλαγμένου από υπολείμματα είναι ζωτικής σημασίας για την πρόληψη της ανάπτυξης Λοιμώξεων του Σώματος.
Σε περίπτωση τραυμάτων με έντονο εξίδρωμα, οι υπεραπορροφητικοί επίδεσμοι τραυμάτων αποτελούν μια πολύτιμη επιλογή, καθώς είναι σε θέση να απορροφήσουν την περίσσεια υγρών. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό στη διαχείριση χρόνιων τραυμάτων. Η θεραπεία τραυμάτων με αρνητική πίεση (NPWT) αποτελεί επίσης μια δημοφιλή μέθοδο θεραπείας τόσο για οξέα όσο και για χρόνια τραύματα. Τα συστήματα NPWT εφαρμόζουν υποατμοσφαιρική πίεση στο τραύμα, βελτιώνοντας την επούλωση του τραύματος.
